Witmutatie

De term witmutatie (white mutation in het Engels) slaat op een aantal recent ontdekte mutaties van het KIT gen. Er zijn op dit moment 21 witmutaties bekend. De meeste zijn pas in de laatste decennia ontstaan en komen alleen voor in bepaalde families, maar een enkele is al veel ouder en wijder verspreid.

De eerste mutaties werden ontdekt bij paarden met opvallend veel wit, waarvan de ouders geen of beperkt wit hadden. Deze unieke paarden waren bijna of geheel wit, maar testten niet positief op andere bekende witpatronen zoals sabino-1. Men dacht daar met een nieuw fenomeen te maken te hebben, en begon een nieuwe naam voor de reeks: white mutation, afgekort naar 'W'. Inmiddels is wel duidelijk dat er heel veel van dit soort mutaties bestaan, en dat er ook regelmatig nieuwe bijkomen.

Het is belangrijk om te beseffen dat de witmutaties bijna allemaal recent zijn ontstaan. Dat houdt in dat ze enkele decennia of een eeuw geleden nog niet bestonden. Slechts enkele zijn ouder. Daarom komen ze ook alleen voor in de nakomelingen van de eerste paarden met deze mutatie. Omdat in de laatste eeuw rassen niet zo vaak meer gekruist worden, blijven veel van dit soort mutaties binnen een ras. Het heeft dus geen zin om een Belgisch trekpaard te testen op de W3 mutatie, die alleen in arabieren en hun nageslacht voorkomt.

Kleuren

Het verschilt per mutatie hoe het zich uit, maar in vrijwel alle gevallen gaat het om opvallende hoeveelheden wit. De uitzondering is W20, die zich lijkt te gedragen als onopvallende witte aftekeningen, maar in sommige gevallen ook andere patronen lijkt te kunnen versterken.

Genetica

Op het moment van schrijven zijn er 24 witmutaties ontdekt. Alle zijn variaties van het KIT gen en de meeste vertonen opvallend, veel of geheel wit. Van de meeste wordt verwacht dat ze letaal zijn in homozygote vorm. Dat houdt in dat de embryo waarschijnlijk niet levensvatbaar is en al vroeg in de dracht wordt afgestoten. Een bekende uitzondering is W20, de grootste uitzondering in deze groep.

W20 moet al een heel oude mutatie zijn. Het is al in veel rassen gevonden, waaronder de clydesdale, tinker, freiberger, marwari, oldenburger, quarter horse, welsh pony en het Engels volbloed. Op zichzelf lijkt het simpele witte aftekeningen te geven, die verder niet opvallen. In homozygote vorm worden de aftekeningen al wat groter, maar ze lijken nog niets op de andere witmutaties. Wanneer W20 echter aanwezig is in combinatie met een andere witmutatie, W5, lijkt het dit effect juist te versterken.